STATUS OF ORPHAN WORKS IN COPYRIGHT AND RELATED RIGHTS OF BOSNIA AND HERZEGOVINA AND THE HARMONIZATION OF B&H COPYRIGHT AND RELATED RIGHTS RULES WITH DIRECTIVE 2012/28/EU ON CERTAIN PERMITTED USES OF ORPHAN WORKS

Autorska djela „sirocadi“ su takve intelektualne tvorevine za koje je izvjesno da su kvalifikovane za autorskopravnu zastitu po pozitivnim normama autorskog i srodnih prava, povodom kojih je, dalje, izvjesno da nije istekao vremenski period zastite, ali, povodom kojih autor ili drugi nosilac autorskih imovinskih ili drugih prava nije poznat ili ne može da bude utvrđen, odnosno jeste poznat ili može biti utvrđen, ali gdje nakon onoga sto clan 2 st. 1 Direktive 2012/28/EU Evropskog parlamenta i Savjeta donesene 25. oktobra 2012. godine o izvjesnim dozvoljenim upotrebama autorskih djela „sirocadi“ zove „diligentnom“ potragom autor ili nosilac prava ne može da se pronađe radi davanja odobrenja za zasticenu upotrebu tog autorskog djela. Britanska Biblioteka procjenjuje da 40% njene kolekcije predstavljaju autorska djela „sirocadi“. Za istraživace, arhiviste kao i bilo koja druga lica koja žele da koriste autorska djela „sirocadi“ ali koja to ne mogu buduci da ne mogu da ne mogu da nađu ovlasteno lice za davanje dozvole postojanje ovih vrsta autorskih djela ali nepostojanje mehanizma za njehovu legalnu upotrebu predstavlja neprihvatljivo ugrožavanje pravne sigurnosti u sitemu zastite autorskog i srodnih prava, te neopravdano izuzimanje velikog postotka i broja intelektualnih tvorevina iz kulturoloskog, naucnog i stvaralackog diskursa drustva. Rad pocinje sa pojmovnim određenjem autorskog djela „sirocadi“ te uticajem postojanja ovih vrsta autorskih djela na stvaralacki potencijal i opcenito na drustvo. Analiziraju se pozitivnopravna pravila u Zakonu o autorskom i srodnim pravima (Sl. glasnik BiH 63/10) koja se mogu primjeniti na iteracije autorskih djela ove vrste. Izvrsava se analiza direktive 2012/28/EU, te se na kraju donosi zakljucak o tome kako i u kom obimu Bosna i Hercegovina bi trebala da transponira ovu direktivu u svoj pozitivnopravni sistem zastite autorskog i srodnih prava, a sa ciljem uklanjanja pravno neželjenih dejstava koje njihovo postojanje uzrokuje. Kljucne rijeci: autorsko djelo „siroce“, Direktiva 2012/28/EU, diligentna potraga, nepoznat autor, Bosna i Hercegovina