Impacts of Physical Properties on Mixture Homogenity and Bread Quality

Tritikale (Triticoseceale Wittm.) posljednjih godina u Bosni i Hercegovini postaje sve znacajnija kultura. Njegovo zrno koristi se u ishrani ljudi i stoke, za prehrambenu industriju u proizvodnji vafla i keksa, te za proizvodnju alkohola. Zahvaljujuci visokom genetskom potencijalu rodnosti, tritikale u nasim uslovima daje vise prinose zrna nego ostala prava žita. Prema Saricu i Muminovicu (1998.), tritikale je u ogledima u planinskim podrucjima B&H dao mnogo visi prinos nego psenica i jecam. Tokom vegetacije 2003/04. i 2004/05. na dva lokaliteta u BiH ispitivane su proizvodne karakteristike dvije sorta tritikala: goran i clercal. Tokom ispitivanja proucavane su važnije agronomske osobine: vrijeme sjetve i nicanja, prezimljavanje, vrijeme klasanja i žetve, otpornost na važnije bolesti i stetocine, polijeganje, prinos, apsolutnu i hektolitarsku masu zrna. Takođe je nakon žetve utvrđen sadržaj bjelancevina i glutena. Na osnovu dvogodisnjih rezultata istraživanja, sorta goran je ostvarila za 14, 9% visi prinos od sorte clercal. Na lokalitetu Sarajevo sorta goran je imala prosjecan prinos 7, 32 t/ha, a na lokalitetu Tuzla 7, 24 t/ha, dok je sorta clercal u Sarajevu dala 6, 81, a u Tuzli 6, 09 t/ha. Obje sorte su pokazale zadovoljavajucu otpornost na bolesti, stetocine i polijeganje. Apsolutna masa zrna, kao znacajan element koji utjece na prinos, pokazala je znatnu razliku na dva lokaliteta. Kretala se kod clercala oko 38, 6 g, a kod sorte goran od 45, 6 g u Tuzli do 50, 2 g u Sarajevu. Hektolitarska masa se kretala u prosjeku obje sorte od 66, 2 kg u Tuzli do 73, 3 kg u Sarajevu. Sadržaj bjelancevina je bio prilicno nizak i kretao se od 7, 02% kod sorte clercal na lokalitetu Sarajevo, do 13, 32% kod sorte goran na lokalitetu Tuzla. Sadržaj vlažnog glutena je bio vrlo nizak, na lokalitetu Sarajevo kod sorte clercal u odnosu na lokalitet Tuzla. Razlog za nizak sadržaj glutena na lokalitetu Sarajevo u odnosu na lokalitet Tuzla je u slaboj nalivenosti zrna. Nenalivenost zrna je jedna od karakteristika tritikala kao i drugaciji sastav aminokiselina, sto su pokazale i vrijednosti za vlažni gluten. Kod mljevenja zrno u odnosu na brasno gubi 1% ukupne kolicine proteina u zrnu.