Stafne defect in an archaeological sample

Edward Stafne je 1942 prvi opisao 35 kostanih supljina koje je uocio na intraoralnim dentalnim snimcima podrucja mandibularnog kuta. Radilo se o pojedinacnim, dobro ogranicenim okruglim ili ovalnim prosvjetljenjima, smjestenim ispod mandibularnog kanala te između angulusa mandibule i prvog kutnjaka. Suljine su obicno asimptomatske, unilateralne, ucestalije kod muskaraca između 50 i 70 godina. Pretraživanjem ovih supljina CT-om i MR-om se utvrdilo da se nalaze u dodiru s susjednim žlijezdama slinovnicama te su ispunjene žljezdanim tkivom. Najcesce se radi o djelu submandibularne žlijezde. Lilly i sur. (1965), Johnson (1970), Karmiol M i sur. (1968), na temelju radiografske rasclambe, zakljucuju da je prevalencija ovih postranicnih kostanih lezija u rasponu 1:250 do 1:500 u opcoj populaciji. Namjena ovog postera je prikaz dva arheoloska nalaza stafneovih kostanih supljina. Uzorci su pretraženi i analizirani pomocu CT-skenera. Nalaz 1. Skeletni ostatak odrasle osobe ekshumirane iz nekropole Zmajevac koja datira iz 4. stoljeca. Kostur pripada muskarcu dobi između 45 i 50 godina. Nalaz 2. Skeletni ostatak odrasle osobe ekshumirane iz nekropole Korlat – Sv.Jere koja datira iz 15. stoljeca. Skelet odgovara muskarcu dobi između 40 i 50 godina. CT- pretragom oba uzorka se vidi da se radi o unilokularnoj, ovalnoj supljini jasno vidljivih granica, smjestenoj na lijevoj strani mandibule u podrucju drugog kutnjaka i umnjaka, ispod nivoa mandibularnog kanala. Aksijalni CT snimci mandibule pokazuju prekid kontinuiteta lingvalnog korteksa te stanjenje bukalnog korteksa. Na prikazanim supljinama vidljiva je svojstvena morfologija ; intaktan korteks invagiran u medularni prostor. U paleopatoloskoj literaturi je malo nalaza stafneovih supljina, vjerojatno zbog male ucestalosti samih supljina te lomljenja arheoloskih kostanih ostataka.