Značaj CD4/CD8 količnika i c-reaktivnog proteina u praćenju kardiovaskularnog rizika kod HIV pozitivnih pacijenata tokom cART terapije

Uvod: HIV-infekcija se karakterise progresivnim manjkom CD4+ T-celija zbog njihove smanjene sinteze, povecanog unistavanja i izrazite aktivacije i ekspanzije CD8+ T limfocita. CD4/CD8 odnos (kolicnik, engl. ratio) se sve vise pojavljuje kao marker razlicitih ishoda kod HIV-inficiranih pojedinaca. S druge strane CRP je tradicionalno opisivan kao dobar marker akutne upale i danas je jedan od standardnih testova koji se koriste u svakodnevnoj klinickoj praksi, za postavljanje dijagnoze i pracenje prognoze upale. Međutim, uloga CRP-a u razlicitim fizioloskim procesima, narocito kod perzistentne infekcije i imunske aktivacije nije do kraja jasna. Efikasnom i savremenom terapijom HIVa život ovakvih pacijenta je znacajno produžen. Primarni cilj antiretrovirusne terapije (ART) je sprijeciti HIV-povezane bolesti i smrtnost, a sekundarni cilj je da se smanji rizik od prijenosa HIV-a. Ovaj cilj se najbolje postiže pomocu efikasne cART, kojom se maksimalno inhibira HIV replikacija, tako da plazmatska HIV RNK (viremija) ostaje ispod nivoa kojeg je moguce detektovati pomocu komercijalno dostupnih testova. Cilj: Osnovni cilj ovog istraživanja je da se ispita kolika je moc CD4/CD8 odnosa i CRP-a da predvidi razvoj rizika kardiovaskularne bolesti (KVB) kod HIV pozitivnih pacijenata koji primaju cART terapiju. Materijal i metode: U retrospektivno-prospektivnoj kohortnoj studiji ponovljenih mjerenja bilo je ukljuceno 76 HIV pozitivnih ispitanika. Za određivanje udjela (procenta) CD4+ i CD8+ celija, iz periferne krvi pacijenata, koristena je metoda protocne citometrije. U ovoj studiji evaluirane su vrijednosti biohemijskih paremetara (CRP-a, lipidnog statusa), parametara krvne slike (eritrociti, hemogbin, hematokrit, trombociti), leukociti i leukocitarna formula te sedimentacija kao nespecificni parametri akutne upale, potom imunoloski parametar CD4/CD8 odnos, antropometrijska mjerenja- ITM, te vrsta cART terapije. Za statisticku analizu koristen je softver SPSS, odnosno parametrijski i neparamterijski testovi, Spirmanova (rho) korelacija, standardna regresiona analiza i ROC kriva. Rezultati: U istraživanje je ukljuceno 76 ispitanika, 67 (88,2 %) muskaraca i 9 (11,8 %) žena. Ispitanici su prosjecne starosti 35,2±8,7 godina, najmlađi ispitanik imao je 18, a najstariji 57 godina. Standardnom regresionom analizom, ispitivan je uticaj nezavisnih prediktora (starosti, pola, navike pusenja, familijarne anameze za KVB, ITM, cART,5 sistolnog i dijastolnog pritiska, holesterola, triglicerda, HDL-a, SUK-a, CRP-a, CD4 i CD4/CD8) na zavisno promjenljivu rizik za KVB bazicno i nakon 3, 6, 12, 18 i 24 mjeseca cART. Od 12. do 24. mjeseca osim standardnih rizikofaktora za predikciju razvoja KVB, CD4/CD8 odnos i CRP se javljaju kao znacajni prediktori. Nakon 24 mjeseca cART, CRP se pokazao kao najbolji prediktor rizika za KVB (beta=0,224; p=0,026), vece vrijednosti ovog parametara uticu na veci rizik za KVB, potom CD4/CD8 odnos (beta=-0,200; p=0,025), s tim da veci odnos smanjuje vjerovatnocu za rizik KVB. Terapija (cART) u ovom regresionom modelu prvi put je nakon 24 mjeseca pokazala statisticki znacajan uticaj na rizik za KVB (beta=0,197; p=0,013). Ispitanici koji su u kombinovanoj terapiji imali PI, imaju veci rizik za KVB. Od 18. mjeseca cART CRP može biti marker srednjeg rizika za KVB, a nakon 24 mjeseca vrijednosti CRP-a od 5,31 mg/L ima najvecu senzitivnost 78,3% i najvecu specificnost 86,8%, kao marker srednjeg u odnosu na niski rizik za KVB (p=0,0001; AUC=0,882). Od 12 mjeseca cART CD4/CD8 odnos može biti marker niskog rizika za KVB. Nakon 24 mjeseca terapije prosjecna vrijednost CD4/CD8 odnosa od 0,53 ima najvecu senzitivnost 66,0% i najvecu specificnost 73,9%, kako marker niskog u odnosu na srednji rizik za KVB (p=0,001; AUC =0,762). Zakljucci: Kolicnik CD4/CD8 i CRP su se pokazali se kao znacajni prediktori za rizik KVB, i kao markeri koji mogu razlikovati nizak/srednji rizik za KVB kod HIV pacijenata nakon 12 mjeseci cART.